dauðarefsingin árið 2024

Tölur og staðreyndir


Aukning aftaka

1.518 aftökur í 15 löndum árið 2024 að undanskildu Kína, Norður-Kórea og Víetnam.

Þetta er 32% aukning frá árinu 2023 (1.153).

  • Kína fram­kvæmir flestar aftökur á heimsvísu. Talið er að þær skipti þúsundum en tölurnar eru ríkisleyndarmál.
  • Víetnam og Norður-Kórea. Engar tölur þaðan en talið er að þar séu fjöl­margar aftökur.

Þetta er mesti fjöldi aftaka í heiminum síðan árið 2015.

Flestar aftökur eftir löndum

Skýrsla Amnesty International

Dauðarefsingin árið 2024

á ensku

Brot á alþjóðalögum

637 ólög­mætar aftökur fóru fram á árinu fyrir vímu­efna­tengd brot sem er 42% allra aftaka á heimsvísu:  

  • í Kína (Ekki vitað með fjölda)
  • Í Íran (505 aftökur sem eru 52% allra aftaka)
  • Í Sádi-Arabíu (122 aftökur sem eru 35% allra aftaka)
  • Í Singapúr (8 aftökur sem eru 89% allra aftaka).
  • Í Víetnam (Ekki vitað með fjölda en talið er að aftökur fyrir slík brot hafi átt sér stað)

Aftökur einstak­linga undir 18 ára aldri þegar brotið var framið:

  • Fjórar aftökur í Íran
  • Fjórar aftökur í Sómalíu

Opinberar aftökur: 

  • Fjórar í Afganistan
  • Fjórar í Íran
Aðferðir við aftökur

Dauðadómar á heimsvísu

Mildun dauðadóma og náðanir

Níu fangar sem voru dæmdir til dauða voru hreins­aðir af sök í þremur löndum: 

  • Japan (1)
  • Malasíu (5)
  • Banda­ríkjunum (3)

18 lönd náðuðu einstak­linga dæmda til dauða eða milduðu dauða­dóma samkvæmt gögnum Amnesty Internati­onal.

Dauðadómar kveðnir upp

Afnám dauðarefsingarinnar

113 lönd hafa afnumið hana að fullu í lok árs 2024.

145 lönd hafa afnumið hana í lögum eða fram­kvæmd í lok árs 2024. 

Í fyrsta sinn kusu tveir þriðju ríkja Sameinuðu þjóð­anna með ályktun um stöðvun dauðarefsingar­innar á alls­herj­ar­þinginu. 

Beiting dauðaefsingarinnar

eftir heimshlutum

Mið-Austurlönd og Norður-Afríka

34% aukning aftaka milli ára.  

  • 1.073 aftökur árið 2023 og 1.442 árið 2024.
  • 369 fleiri einstaklingar teknir af lífi árið 2024 en árið 2023.

Átta lönd framkvæmdu aftökur árið 2024: Egyptaland, Íran, Írak, Kúveit, Óman, Sádi-Arabía, Sýrland og Jemen. Óman hóf aftökur á ný. Síðast var aftaka árið 2021.  

Íran, Írak og Sádi-Arabía framkvæmdu flestar aftökur á svæðinu árið 2024.  

  • 96% allra aftaka á svæðinu í þessum þremur löndum.
  • Íran framkvæmdi 67% allra aftaka á svæðinu. 

Tvöföldun aftaka í Jemen og fjórföldun í Írak í saman­burði við árið 2023. 

Jákvætt:

773 nýir dauða­dómar kveðnir upp á árinu 2024 sem er 19% fækkun. 

Asía og Kyrrahafið

Enn og aftur var mesti fjöldi aftaka á þessu svæði í heim­inum. 

843 dauða­dómar voru kveðnir upp á árinu 2024.

Aftökur í fimm löndum (einu færri en árið 2023):

  • Afgan­istan
  • Kína
  • Norður-Kóreu
  • Singapúr
  • Víetnam
Jákvætt:

Engar aftökur áttu sér stað í Bangladess sem er í fyrsta sinn frá árinu 2018.  

Rúmlega 1000 dauðadómar voru mild­aðir í Malasíu.

Afríka sunnan Sahara

Sómalía er eina landið þar sem aftökur fóru fram en þar voru 34 aftökur skráðar.

Dauða­dómar voru kveðnir upp í 14 löndum. 

Búrkína Fasó, Lýðstjórnarlýð­veldið Kongó og Nígería tóku skref sem gætu leitt til útvíkkunar á beit­ingu dauðarefsingarinnar.

Jákvætt:

Simbabve og Sambía tóku jákvæð skref í átt að afnámi dauðarefs­ingarinnar og hafa skuldbundið sig til að afnema hana í samræmi við alþjóðalög. 

Norður- og Suður-Ameríka

16. árið í röð voru Bandaríkin eina landið á þessu svæði sem tók fólk af lífi.

Mesti fjöldi aftaka frá árinu 2015 í Bandaríkjunum: 25 árið 2024 en 28 árið 2015.

Fjögur ríki Bandaríkjanna hófu aftökur á ný (Georgía, Indiana, Suður-Karólína og Utah). Alabama þrefaldaði fjölda aftaka.

Jákvætt:

Trínidad og Tóbagó og Bandaríkin voru einu ríkin sem kváðu upp dauðadóma.

Evrópa og Mið-Asía

Belarús var eina landið í Evrópu til að beita dauðarefs­ing­unni.

Einn dauða­dómur var kveðinn upp árið 2024 en rúmum mánuði síðar var einstak­ling­urinn náðaður.

Jákvætt: 

Í Rúss­landi og Tadsíkistan var áframhald­andi aftökuhlé


FYLGDU OKKUR Á SAMFÉLAGSMIÐLUM